Urban Design เป็นการพัฒนา พื้นที่เฉพาะโดยเฉพาะที่เป็นบล็อกหรือตามพื้นที่ชายขอบ (edge) การจัดกลุ่มอาคารและที่ว่าง เพื่อการสร้างพื้นที่สาธารณะ (public space) ในแนวทาง ‘place-making’ ร่วมกับงานการอนุรักษ์ (conservation) พื้นที่ที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมเป็นสำคัญอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม สาระเหล่านี้จัดได้ว่าเป็นงาน

ในแนว “traditional urban design” ที่ไม่เป็นการเพียงพอต่อ การรองรับปรากฎการณ์การเปลี่ยนแปลงสู่ความเป็น

เมืองอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน

 

หากพิจารณาชุมชนเมืองว่ามาจากชุมชนท้องถิ่น ผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงสู่การเป็นเมือง ย่อมกล่าวได้ว่า การออกแบบชุมชนเมือง มีจุดเน้นที่ต่างจากสถาปัตยกรรมผังเมืองโดยในกระบวนการ เป็นเมืองนั้น ความสำคัญอยู่ที่ประชาชนซึ่งเป็นศูนย์กลางของชุมชน (มิใช่งานสถาปัตยกรรม) และจำเป็นต้อง สร้างความเป็นชุมชนจากการสร้าง

ความรู้สึกเป็นเจ้าของ (sense of belonging) ด้วยการกำหนดอาณาเขต และความรู้สึกอยู่ร่วมกัน (sense of community) มีพื้นที่ส่วนใช้สอยสาธารณะเพื่อการทำกิจกรรมร่วมกัน ฯลฯ

​

การออกแบบและพัฒนาชุมชนเมือง ครอบคลุมดังต่อไปนี้:

-  ชุมชนเมืองตลอดเส้นทางรถไฟความเร็วสูง

-  ชุมชนเมืองตามความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนเมืองในภูมิภาคเดียวกัน และต่างภูมิภาค

-  ชุมชนเมืองตามผังเมืองการพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ เช่น ชุมชนชายแดน 5 แห่ง ที่มีการวางผังพื้นที่เฉพาะ 

-  แต่ละเมืองมีความเป็นชุมชนเมืองและอัตลักษณ์แตกต่างกันตาม ‘DNA’ เมืองที่สืบทอดกันมา จากรากเหง้า

   ของท้องถิ่น แม้จะมีพื้นฐานทางวัฒนธรรมเดียวกัน

-  เมืองมักมีย่านที่มีความชัดเจนในความเป็นย่าน ด้วยปัจจัยทำนองเดียวกัน เช่น ย่านธุรกิจ ย่านการเงิน

   ย่านบันเทิง ย่าน ‘China town’ ฯลฯ

-  เมืองมีชุมชนฝังตัวอยู่ในลักษณะเฉพาะ (enclave) ที่มีเสน่ห์น่าค้นหา เพราะมักไม่เป็นที่รู้จักมากนัก เช่น

   ชุมชน ป้อมมหากาฬ ชุมชนบ้านครัว ฯลฯ

-  ชุมชนเมืองในระดับย่อยลงไป คือ ชุมชนระดับละแวกบ้านหรือส่วนหนึ่งของหมู่บ้าน